Wat verandert er?

Het nieuwe capaciteitstarief heeft invloed op een deel van de elektriciteitsfactuur, om precies te zijn op de nettarieven. In het oude systeem zijn deze volledig gebaseerd op hoeveel kilowattuur (kWh) elektriciteit je verbruikt.

Sinds 1 januari 2023 wordt die berekening aangepast. De nettarieven worden opgesplitst:

• een deel zal je nog altijd betalen op basis van je verbruik (in kilowattuur),
• een ander deel zal je betalen op basis van hoeveel elektriciteit je maximaal tegelijkertijd verbruikt: je piekvermogen (in kilowatt, afgekort kW).

Het capaciteitstarief is geen extra tarief, maar een andere manier om de netkosten te verdelen over alle afnemers. Hier zie je meer in detail wat er verandert er aan je factuur.

Voor gezinnen met een sociaal tarief verandert er niets. Zij betalen geen capaciteitstarief en betalen nog evenveel voor hun verbruik.

Het effect van het nieuwe capaciteitstarief is anders voor gezinnen met een digitale meter dan voor gezinnen die nog geen digitale meter hebben. Iedereen zal uiteindelijk een digitale meter krijgen. Wanneer? Dat kom je te weten bij Fluvius op wanneer krijg ik een-digitale meter.

Als je een digitale meter hebt

Voor gezinnen met een digitale meter wordt het capaciteitstarief berekend op het piekvermogen. Daarvoor wordt elke maand gekeken naar het hoogste gemiddelde vermogen per kwartier: de maandpiek.

Het gemiddelde van je laatste 12 maandpieken is de basis voor het capaciteitstarief. Dat wil je dus zo laag mogelijk houden.

Het gemiddelde piekvermogen van een doorsnee Vlaams gezin is vaak 3,5 tot 4 kW. Voor maanden met een piek onder 2,5 kW is er een ondergrens waardoor je toch betaalt voor 2,5 kW.

Dit filmpje toont hoe men het capaciteitstarief berekent.

Volgens de Vlaamse energieregulator VREG betaalt een Vlaams gezin vanaf 1 januari 2023 voor 1 kW op jaarbasis ongeveer 40 euro (zonder btw). Het bedrag varieert van netbeheerder tot netbeheerder en hangt dus af van waar je woont.

Aan de andere kant zal je minder betalen voor elke kilowattuur die je verbruikt. Via het kWh-tarief wordt immers vanaf 1 januari 2023 een minder groot deel van de netkosten in rekening gebracht. Dat is logisch want een deel van de netkosten betaal je voortaan via het capaciteitstarief.

De invloed van het capaciteitstarief op jouw elektriciteitsfactuur hangt dus af van je maandpieken én van je verbruik. Je betaalt zeker minder vanaf 1 januari 2023 als je een hoog verbruik hebt én een lage gemiddelde maandpiek. Je betaalt zeker meer als je een laag verbruik hebt én een hoge gemiddelde maandpiek. Gezinnen met een gemiddeld verbruik en een gemiddelde maandpiek zullen het verschil niet of nauwelijks merken in hun portemonnee. Maar er zijn natuurlijk talloze combinaties van verbruik en pieken mogelijk. Hier enkele voorbeelden.

Je kan zelf de historiek van je maandpieken bekijken op mijnfluvius.be. Dit filmpje legt uit hoe je dat doet: https://www.youtube.com/watch?v=RsqTqq2pEy4

Als je nog geen digitale meter hebt

Zolang je nog een analoge meter hebt, betaal je een capaciteitstarief dat gebaseerd is op een gemiddelde maandpiek van 2,5 kW  en niet op je werkelijke piekvermogen. Om het werkelijke piekvermogen te kennen is namelijk een digitale meter nodig. Je zal dus jaarlijks ongeveer 100 euro (+ btw) capaciteitstarief betalen. Aan de andere kant zal je minder betalen voor je verbruik (in kWh) maar per kWh blijf je wel iets meer betalen dan gezinnen met een digitale meter.

De invloed van het capaciteitstarief op jouw elektriciteitsfactuur hangt af van je verbruik. Je betaalt minder vanaf 1 januari 2023 als je een hoog verbruik hebt. Je betaalt meer als je een laag verbruik hebt.

Wat als je zonnepanelen ervoor zorgen dat je netto verbruik bij de meteropname laag of nul is? Je betaalt dan wel een capaciteitstarief maar je hebt geen voordeel aan het lagere kWh-tarief want je hebt netto weinig of geen verbruik. Toch is het capaciteitstarief geen extra uitgave want je zal een lager prosumententarief betalen.

Welke invloed hebben de verschillende huishoudelijke toestellen op het piekvermogen?

Op huishoudelijke toestellen staat een vermogen. De invloed van dat toestel op het capaciteitstarief hangt af van verschillende dingen. Je moet naar meer dan alleen het vermogen op het toestel kijken en daar zijn twee redenen voor:

Huishoudelijke toestellen werken niet altijd een kwartier lang. Bijvoorbeeld:

• Je verwarmt een halve liter water in een waterkoker met een vermogen van 2 kW. Dat verhoogt het kwartiervermogen niet met 2 kW omdat het toestel het water al in een paar minuten tot kooktemperatuur brengt. Het effect op de kwartierpiek zal 0,25 tot 0,3 kW bedragen.

Huishoudelijke toestellen werken vaak ook niet de hele tijd aan vol vermogen. Bijvoorbeeld:

• Je gebruikt een oven met een vermogen van 4 kW. Dat verhoogt het kwartiervermogen niet met 4 kW. Heeft de oven de gewenste temperatuur bereikt? Dan zal hij niet aan vol vermogen blijven werken. Daardoor zal de invloed op de kwartierpiek wellicht 1 à 2 kW bedragen. 

Wil je weten welke toestellen thuis bijdragen aan jouw hoogste piek? Als je een digitale meter hebt dan kan je in Mijn Fluvius jouw kwartierverbruiken activeren. Door de kwartierverbruiken (in kWh) te vermenigvuldigen met vier bereken je de kwartiervermogens (in kW).

Maak je geen zorgen over de apparaten die weinig verbruiken. De grote verbruikers vind je vooral bij toestellen die warmte produceren. Je kan op de digitale meter (code 1.7.0) instant je verbruik zien.

Oude toestellen – nieuwe toestellen

Het vermogen van een elektrisch apparaat is niet het enige dat de doeltreffendheid van het toestel bepaalt. Minstens zo belangrijk is het ontwerp van het toestel. Denk bij een stofzuiger aan een goed ontworpen buis, zuigslang, mondstuk en filter. Nog een voorbeeld: de efficiëntie van een staafmixer hangt af van een slim ontwerp en goede mesjes.

Nieuwe huishoudelijk toestellen hebben vaak een lager vermogen dan oude want dat is verplicht door de Europese ecodesignrichtlijn. Het loont als je een te oud toestel met een hoog vermogen vervangt door een nieuw exemplaar.

Waar let je best op zodra je een digitale meter hebt?

Je kan ervoor zorgen dat het capaciteitstarief zo voordelig mogelijk uitdraait als je het gebruik spreidt van toestellen met een hoog vermogen.

• Toestellen die een hele tijd een groot vermogen vragen zoals een elektrische warmwaterboiler, elektrische bijverwarming, een sauna of een laadpaal voor een elektrische auto laat je best niet tegelijkertijd werken.
• In veel gezinnen valt in de week het piekmoment tussen 17 en 19 uur. Misschien kan je wachten tot je klaar bent met koken op een elektrisch fornuis vooraleer je andere grote verbruikers inschakelt.

Je moet de spreiding van je verbruik wel volhouden want het is de hoogste kwartierpiek per maand die meetelt voor de berekening van de gemiddelde jaarpiek. Eén keer per maand een extra hoge piek doet alle inspanningen van de hele maand teniet.

Sturing

Het verbruik spreiden is een stuk makkelijker als de toestellen daarvoor zelf zorgen of slim kunnen worden aangestuurd. Een voorbeeld: de intelligente laadpaal voor een elektrische auto houdt via ‘load balancing’-technologie rekening met andere verbruiken in je woning en met de productie van je zonnepanelen. De laadpaal past het laadvermogen aan zodat je hoge pieken vermijdt. Op de aankoop en de installatie in 2023 van zo'n intelligente laadpaal kan je 30 procent korting krijgen via de personenbelasting,  bij aankoop en installatie in 2024 maar voor eind augustus krijg je nog nog 15 procent (altijd beperkt tot een factuur van maximaal 1750 euro). 

Zonnepanelen

Heb je zonnepanelen? In de goede zonne-uren kan je volop inzetten op een hoog zelfverbruik. Dat betekent dat je de zonnestroom meteen verbruikt. Lees de tips van de Gentse Energiecentrale. Buiten de goede zonne-uren moet je natuurlijk even goed je verbruik proberen te spreiden. Dat is ook het geval als je nieuwe zonnepanelen plaatst, maar je kan zorgen voor meer goede zonne-uren door de nieuwe zonnepanelen op verschillende richtingen te oriënteren (bijvoorbeeld naar het zuiden gerichte panelen op de woning en meer naar het westen gerichte panelen op het tuinhuis). Dan is de opbrengst beter over de dag gespreid en is het dus gemakkelijker om meer van die zonnestroom meteen te gebruiken. Dat helpt niet alleen om overdag een hoog piekvermogen te voorkomen maar het brengt ook meer op dan de verkoop van een overschot dat je in het stroomnet injecteert.

(Dit artikel is laatst aangepast op 27 juli 2023)